Przedmiotem analizy jest z rzadka tylko cytowana praca niemieckiego hi­storyka Josefa Sommerfeldta pt.Die Juden in den Polnischen Sprichwörtern und Sprichwörtlichen Redens­arten (1943). Zebrano w niej prawie pół tysiąca polskich przysłów i powiedzeń odnoszących się do Żydów. Każde zostało przełożone na ję­zyk niemiecki. Dodatkowym komentarzem opatrzono wybrane wyrazy polskie (archaizmy, wyrazy gwarowe). Wszystkie zgromadzone przysłowia i powiedzenia zostały podzielone na 20 grup. Wyłania się z nich negatywny obraz Żyda w języ­ku  kulturze polskiej. Ta część pracy – moim zdaniem – i dziś spełnia rygory prac naukowych i można ją zaliczyć do nurtu badań nad językowym obrazem świata. Filologiczną część rozprawy Sommerfeldt poprzedził historycznym ko­mentarzem z wyraźnym ideologicznym, antyżydowskim przesłaniem. Czy jednak w 1943 r., w okupowanym przez Niemców Krakowie, w Instytucie Niemieckich Prac na Wschodzie (Institut für Deutsche Ostarbeit), niemiecki uczony mógłby inaczej zinterpretować starannie zebrany materiał lingwistyczny? Bio­rąc za punkt wyjścia pracę Sommerfeldta autor wystąpienia zastanawia się nad etycz­nym wymiarem badań nad stereotypami i językowym obrazem świata tak w przeszłości jak i obecnie.