л҃ѕ ⁘ Ѡ ЛѢНОСТИ ⁘

1. Лѣностъ· припрѧжена ѥстъ зьлобѣ·

2. рабѥ бо рече зълꙑи и лѣнивꙑи· (Mt 25:26)

3. г҃ю   ѹбо крѣпость подаваѫштѹ· и мꙑ бл҃госпѣшиѥ покажѣмъ· и отъвръзѣмъ отъ насъ въсѫ лѣностъ· и дѣлателѥ бѫдѣмъ· истиннааго винограда· и хранителе заповѣдьи г҃нъ· ꙗко сн҃и присни· а не ꙗко раби лѣниви· ли ꙗкоже дѣлателе наꙗти·

4. мьнѧштѥ сънисканьѥ сѫштѥ· благовѣриѥ· (1T 6:5)

5. работаѫште своимъ чрѣвесемъ· и благꙑими словесꙑ прѣльштаѫште ср҃ца незьлобивъихъ· (R 16:18)

6. Не бѹдѣмъ ꙗкоже павлъ речѥ· лъжѥапⷭ҇ли·   сребролюбьци· дѣлателе льстиви (cf. 2C 11:13)· прѣобразѹѫште сѧ· въ слѹжителѧ свѣта (cf. 2C 11:14)· тьма сѫште·

7. нъ достоинѣ зъваньꙗ и исповѣданиꙗ нашего поживѣмъ· подобънѣ и правьдьнѣ и благочьстьнѣ живѫштѥ· помꙑшлѧѫште добраа (R 12:17)· не тъчьѫ прѣдь г҃мъ· нъ и прѣдь чл҃кꙑ

8. се бо ѥ правъдьно· да славимъ бѫдѥть б҃ъ о вьсѣхъ·

9. отъвръзѣмъ ѹбо ѿ нась лѣнованиѥ· и ꙗко раби вѣръни· пожидѣмъ дьне пришьствьꙗ г҃а нашего·  . въ ньжѥ нб҃са съвьѫть сѧ (2P 03:12)· и землѧ искꙑпить отъ вѣка ѹсъпъшаѧ· горꙑ и вьсѧ сѫша ѹжаснеть сѧ ѿ лица его·

10. ѥгда придеть сѫди на облѣцѣхъ· тъгда вьсѧ трепетъ прииметь (cf. Is 33:14)

11. и нб҃сънꙑꙗ силꙑ подвижать сѧ (Mt 24:29)·

12. тѣмьжѥ вельиѥ естъ зѣло оплъчениѥ ѥго· зане крѣпъка дѣла словесъ ѥго (Joel 2:11)·

13. въ съконьчаниѥ въ вихъръ пѫть его· и ѡблакъ прахъ ногѹ его (Nah 1:3)· прѣтѧ морю и исѹшаѧ ѥ (Nah 1:4)·

14. придеть бо г҃ъ съ ꙗростьѫ своеѥѫ· ꙗко огнъ· и ꙗко бѹрѧ + орѫжиѥ ѥго + колѥсница ѥго:

15.   и огнь прѣдъпоидетъ прѣдъ нимь (Ps 96:3)·

16. и сѫштеи въ гробѣхъ· ѹслꙑшать страшънꙑи гласъ ѥго· и изидѹть нѥлѣнивии· въ благꙑихъ дѣлѣхъ· въ жизнъ вѣчънѹѫ· а лѣнивии и зълии· въ мѫкѫ вѣчънѫѭ·

17. и ѹзърѧтъ страшъноѥ сѫдиштѥ х҃во· идежѥ прѣстоли прѣстоꙗть на сѫдъ· и рѣкоѫ тѥкꙑ огнь прѣдъ нимь· и кънигꙑ разгьбѥнъі (cf. Dn 7:10)· идѥже дѣла отъкрꙑѫть сѧ

18. Тѣмьжѥ поминаѭште дьнь тъ· нѥ   бѹдѣмъ лѣниви· ни нѥтрѥбиви· въ прѣдълежѧштаа намъ· нижѥ настоꙗштаа ꙗко вѣчьнаа вьнемꙗмъ·

19. Оучить жѥ нꙑ и притъчъникъ г҃лѧ· аште нелѣнъ бѫдеши придѥть ꙗко источъникъ жѧтва твоꙗ· а ништета ти ꙗко и зълъ мѫжь отидеть· (Prov 06:11)

20. И паⷦ· дѣлаꙗи своѫ землѫ насъітить сѧ хлѣба· множѧи же праздьньство· насъітитъ сѧ ништетъі· (Prov 28:19)

21. И пакꙑ· въ лѣностехъ съмѣрить сѧ надежда· и въ празнехъ   рѫкѹ капѥть храмъ (Eccl 10:18)·

22. И паⷦ· ништета мѫжа съмѣрѧѥть· рѫкъі же въстанивъихъ обогаштаѫть· (Prov 10:04)

23. – –

24. И паⷦ҇· бѫди къ мравии ѡ лѣностиве· и бѫди тоѧ мд҃рѣи (Prov 06:06)· она бо тѧжаниѭ нѥ сѫштѫ ѥи· ни· нѹдѧштааго имѫшти (Prov 06:07)· готовить въ жатвѫ пиштѭ· (Prov 06:08)

25. И паⷦ҇· иди къ бъчѥлѣ· и ѹвѣждъ ꙗко тѧжатель ѥсть (Prov 06:08a)· тѧжаниѥ жѥ ꙗко прѣчисто творитъ· ѥꙗжѥ ѹсильꙗ· ц҃ри и простии· къ съдравиѫ прилагаѫть· (Prov 06:08b)

26. И паⷦ҇: доколѣ лѣностиве вьзлежиши· къгдажѥ отъ съна въстанеши· мало сьпиши· мало же обѥмеши рѫкама прьси· потомь наидѥть тѥбѣ ѹбожьѥ и ништета· ꙗко благъ теча· (Prov 09:11)

27. Иеремиѧ же рече· ѹсънѫхомъ въ стѹдѣ нашемь· и покрꙑ нꙑ бечьстиѥ нашѥ· (Jr 03:25) горе· намъ ꙗко страдаваѥмъ (Jr 04:13)·

28. Гл҃ѥть жѥ и инъ· камени проканѹ тъчьнъ ѥстъ лѣнивъи· и вьсь позвиждеть на нъчъстъѥ ѥго (Sir 22:01)·

29.   И паⷦ҇· поносимъ лѣнивꙑи не стꙑдить сѧ (Prov 20:04): лаиномъ бо жидъкомъ тъчьнъ ѥстъ лѣнивъи (Sir 22:02):

30. Отъвръзѣмъ ѹбо братие вьсеѫ силоѭ лѣностъ и праздьньѥ· да нѥ црс҃тва нб҃снааго лишить нꙑ въ геѥннѫ жѥ огнънѫѭ въвѥдѥть·

31. Послѹшаимь ап҃ла съвѣтѫѭшта· тъштаниѥмь нелѣниви· дх҃мь горѧште· г҃ю работаште· (R 12:11)

32. И дв҃доваа поѭште· бл҃гнъ г҃ь наѹчаѧ рѹцѣ мои на оплъчѥниѥ· пръстꙑ моꙗ на брань (Ps 143:01)·

33. убоимъ сѧ притьча   съкрꙑвъшааго талантъ въ земли· да не ѹслꙑшимъ отъ сп҃са· рабѥ лѣнивъи лѹкавъи· (Mt 25:26)

34. и възьмѣте отъ нѥго талантъ· (Mt 25:28) и нѥтрѣбааго раба въвръзѣте въ тьмѹ кромѣшънѫю· тѫ бѫдеть плачъ и скръжъть зѹбъи· (Mt 25:30)

35. нъ паче потьштимъ сѧ ѹслꙑшати· добръи рабе· блажѥ и вѣрънѥ· надъ маломь бо вѣрънъ· надъ многомь тꙗ ѹстроѫ· въниди въ радостъ г҃а своѥго· (Mt 25:21)

36. ѥмѫжѥ слава въ вѣкꙑ вѣкомъ·

ΛΟΓΟΣ ΛϚ'. Περὶ ὀκνηρίας. HOMILIA XXXVI. De pigritia.

1. Ἡ ὀκνηρία συνέζευκται τῇ πονηρίᾳ.

2. Δοῦλε γάρ, φησὶν, καὶ πονηρὲ καὶ ὀκνηρέ. (Mt 25:26)

3. Τοῦ οὖν Κυρίου τὴν ἰσχὺν ἐπιχορηγοῦντος, καὶ ἡμεῖς τὸ εὐπρόθυμον δείξωμεν, καὶ ἀποῤῥίψωμεν ἀφ ̓ ἡμῶν πᾶσαν ἐκ νηρίαν, καὶ ἐργάται γενώμεθα τῆς ἀληθινῆς ἀμπέλου, καὶ φύλακες τῶν ἐντολῶν τοῦ Κυρίου ὡς υἱοὶ γνήσιοι, καὶ μὴ ὡς δοῦλοι πονηροὶ, ἢ καὶ ὡς ἐργάται μισθωτοί,

4. νομιζόντων πορισμὸν εἶναι τὴν [a]εὐσέβειαν (1T 6:5),

5. δουλεύοντες ταῖς αὐτῶν κοιλίαις, καὶ, διὰ τῆς χρηστολογίας καὶ εὐλογίας, ἐξαπατοῦντες τὰς καρδίας τῶν ἀκάκων. (R 16:18)

6. Μὴ γενώμεθα, ὡς ὁ Παῦλός φησιν, χρηστέμποροι, καὶ φιλάργυροι, ἐργάται δόλιοι (cf. 2C 11:13), μετασχηματιζόμενοι εἰς διακόνους φωτός (cf. 2C 11:14) σκότους τυγχάνοντες·

7. ἀλλὰ ἀξίως τῆς κλήσεως καὶ τῆς ὁμολογίας ἡμῶν πολιτευσώμεθα, ὁσίως καὶ δικαίως καὶ εὐσεβῶς ζῶν· s τες , προνοούμενοι καλὰ (R 12:17), οὐ μόνον ἐνώπιον Κυρίου, ἀλλὰ καὶ ἀγγέλων, καὶ ἀνθρώπων.

8. Τοῦτο γὰρ δίκαιόν ἐστιν, ἵνα δοξάζηται ὁ Θεὸς ἐν πᾶσιν.

9. Ἀποῤξψωμεν οὖν τὴν ὀκνηρίαν ἀφ ̓ ἡμῶν, καὶ ὡς δούλοι πιστοὶ ἀναμένοντες τὴν ἡμέραν τῆς παρουσίας τοῦ Δεσπότου ἡμῶν, ἐν ᾗ οἱ οὐρανοὶ λυθήσονται (2P 03:12), καὶ ἡ γῆ ἀναβράσσει τοὺς ἐξ αἰῶνος καθεύδοντας, ὄρη καὶ πᾶσα ἡ ξηρὰ ἐκστήσεται ἀπὸ προσώπου αὐτοῦ.

10. Ἡνίκα παραγίνεται ὁ Κριτὴς μετὰ τῶν νεφελῶν, τότε τὰ σύμπαντα τρόμος λήψεται (cf. Is 33:14),

11. καὶ αἱτῶν οὐρανῶν δυνάμεις σαλευθήσονται (Mt 24:29)·

12. διὸ πολλή ἐστιν ἡ παρεμβολὴ σφόδρα αὐτοῦ, ὅτι ἰσχυρὰ ἔργα λόγων αὐτοῦ (Joel 2:11)·

13. ἐν συντελείᾳ καὶ ἐν συσσεισμῷ ἡ ὁδὸς αὐτῷ, καὶ νεφέλη κονιορτὸς ποδῶν αὐτοῦ (Nah 1:3)· ἀπειλών θαλάσσῃ, καὶ ξηραίνων αὐτήν (Nah 1:4).

14. Ηξει γὰρ Κύριος μετὰ θυμοῦ αὑτοῦ ὡς πύρ, καὶ ὡς καταιγίδες τὰ ἄρματα αὐτοῦ (Иер. 4:13)·

15. καὶ πῦρ προπορεύσεται ἔμπροσθεν αὐτοῦ (Ps 96:3).

16. – –

17. Καὶ ὄψονται τὸ φρικῶδες δικαστήριον τοῦ Χριστοῦ· ἔνθα θρόνοι πρόκεινται εἰς κρίσιν, καὶ τὸ ποταμηδὸν ῥέον πῦρ ἔμπροσθεν αὐτοῦ· καὶ βίβλοι ἀνεῳγμέναι (cf. Dn 7:10), ἔνθα πράξεις ἀνακαλύπτονται.

18. Διὸ μνημονεύοντες τὴν ἡμέραν ἐκείνην, μὴ ὦμεν ὀκνηροὶ καὶ ἀμελεῖς ἐν τοῖς προκειμένοις ἡμῖν, μηδὲ τοῖς ἐνεστῶσιν ὡς αἰωνίοις προσχῶμεν.

19. Διδάσκει δὲ ἡμᾶς καὶ ὁ Παραιμιαστής, λέγων· Εἰ ἄοκνος ᾖς, ἥξει ὥσπερ πηγή ὁ ἄμητός σου· ἡ δὲ ἔνδεια, ὥσπερ κακὸς ἀνὴρ, ἀποαυτομολήσει. (Prov 06:11)

20. Καὶ πάλιν· Ἐργαζόμενος τὴν ἑαυτοῦ γῆν, πλησθήσεται ἄρτου· ὁ δὲ διώκων σχολήν, πλησθήσεται πενίας. (Prov 28:19)

21. Καὶ πάλιν· Ἐν ὀκνηρίᾳ ταπεινωθήσεται ἡ δόκωσις, καὶ ἐν ἀργίᾳ χειρῶν στάζει ἡ οἰκία (Eccl 10:18).

22. Καὶ πάλιν· Πενία ἄνδρα ταπεινοῖ· χεῖρες δὲ ἀνδρείων πλουτίσουσιν. (Prov 10:04)

23. Καὶ αὖθις· Ἐπιθυμίαι ἠκνηρὸν ἀποκτείνουσιν· οὐ γὰρ προαιροῦνται αἱ χεῖρες αὐτοῦ ποιεῖν τι (Prov 21:25).

24. Καὶ πάλιν· Ἴθι πρὸς μύρμηκα, ὦ ὀκνηρὲ, καὶ ζήλωσον τὰς ὁδοὺς αὐτοῦ· καὶ γενοῦ ἐκείνου σοφώτερος (Prov 06:06). Ἐκείνῳ γὰρ γεωργίου οὐχ ὑπάρχοντος, οὐδὲ τὸν ἀναγκάζοντα ἔχων (Prov 06:07), ἑτοιμάζεται θέρους τὴν τροφήν (Prov 06:08).

25. Καὶ πάλιν· Πορεύθητε πρὸς τὴν μέλισσαν, καὶ μάθα ὡς ἐργάτης ἐστίν (Prov 06:08a). Τήν τε ἐργασίαν ὡς σεμνὴν ποιεῖται,ἧς τοὺς πόνους βασιλεῖς καὶ ἰδιῶται πρὸς ὑγίειαν προσφέρονται (Prov 06:08b).

26. Καὶ πάλιν· Ἐως τίνος, ὀκνηρὲ, κατάκειται ;πότε δὲ ἐξ ὕπνου ἐγερθήσῃ ; μικρόν κοιμάσαι, ὀλίγον δὲ ἐναγκαλίζῃ χερσὶ στήθη. Εἶτα παραγίνεταί σοι ἡ πενία, καὶ ἡ ἔνδεια, ὥσπερ ἀγαθὸς δρομεύς. (Prov 09:11)

27. Ὁ δὲ Ἱερεμίας φησίν· Ἐκοιμήθημεν ἐν τῇ αἰσχύνῃ ἡμῶν, καὶ ἐπεκάλυψεν ἡμᾶς ἡ ἀτιμία ἡμῶν (Jr 03:25). Οὐαὶ ἡμῖν ὅτι ταλαιπωρούμεν (Jr 04:13).

28. Λέγει δὲ καὶ ἄλλος· Λίθῳ ἡρδαλωμένῳ παρασυν εβλήθη ὁ ὀκνηρὸς, καὶ πᾶς ἐκσυριεῖ ἐπὶ τῇ ἀτιμίᾳ αὐτοῦ (Sir 22:01).

29. Καὶ αὖθις· Ὀνειδιζόμενος ὀκνηρὸς οὐκ αἰσχύνεται (Prov 20:04). Βολβίτῳ γὰρ κοπρίας παρομοιοῦται ὁ ὀκνηρός (Sir 22:02).

30. Ἀποβαλλώμεθα οὖν, ἀδελφοὶ, ὅση δύοναμις τὴν ὀκνηρίαν καὶ τὴν ἀργίαν, ἵνα μὴ τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν στερηθῶμεν, τῇ δὲ γεέννῃ τοῦ πυρὸς παραπεμφθῶμεν.

31. Ἀκούσωμεν οὖν τοῦ ̓Αποστόλου συμβουλεύοντος : Τῇ σπουδῇ μὴ ὀκνηροὶ, τῷ πνεύματι ζέοντες, τῷ Κυρίῳ δουλεύοντες. (R 12:11) нелѣниви

32. Ψάλλοντες δὲ καὶ μετὰ τοῦ Δαυΐδ· Εὐλογητὸς Κύριος, ὁ Θεός μου, ὁ διδάσκων τὰς χεῖράς μου εἰς παράταξιν, καὶ τοὺς δακτύλους μου εἰς πόλεμον (Ps 143:01).

33. Φοβηθῶμεν τὸ ὑπόδειγμα τοῦ κρύψαντος τὸ τάλαντον εἰς τὴν γῆν, ἵνα μὴ ἀκούσωμεν παρὰ τοῦ Κυρίου· Δοῦλε πονηρὲ καὶ ὀκνηρέ (Mt 25:26).

34. Καί· Αρατε ἀπ ' αὐτοῦ τὸ τάλαντον (Mt 25:28), καὶ τὸν ἀχρεῖον δοῦλον ἐκβάλλετε εἰς τὸ ἐξώτερον σκότος. Ἐκεῖ ἔσται ὁ κλαυθμός, καὶ ὁ βρυγμὸς τῶν ὀδόντων (Mt 25:30).

35. Ἀλλὰ μᾶλλον σπουδάσωμεν ἀκοῦσαι τό· Εὖ, δοῦλε ἀγαθὲ καὶ πιστέ, ἐπὶ ὀλίγα ἦς πιστός, ἐπὶ πολλῶν σε καταστήσω· εἴσελθε εἰς τὴν χαρὰν τοῦ Κυρίου σου. (Mt 25:21)

36. Αὐτῷ ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας. ̓Αμήν.