р҃к ⁘ О НАЧАТЪЦѢХ⁘

1. О начатъцѣхъ всѣми образꙑ длъжьни есмъ· отъ своихъ трѹдъ и отъ крѣпости· ѭже самъ подасть· и отъ нихъже   самъ промꙑшлѧꙗ· печеть сѧ нами по книгамъ·

2. чьти бо рече г҃а· отъ своихъ прав꙽денъ трѹдъ· и начатъкꙑ даи емѹ отъ твоихъ правьдьнъ плодъ· да исплънѧѭть сѧ житьницѧ твоꙗ м꙽ножьствомь п͗шеницѧ (Prov 03:09)·

3. и законъ· не ꙗви сѧ гл҃ѧ тъщь прѣдъ мноѭ (Ex 23:15)·

4. начатъкъ житъ твоихъ· вънесеши прѣдъ г҃а б҃а твоего (≈ Ex 23:19)·

5. и не противи сѧ емѹ· имѧ бо твое есть на немь (≈ Ex 23:21)·

6. начатъка   гѹменьна и точила не лишиши его (≈ Ex 22:28)· дарꙑ начатъка принесѣте ꙗ къ г҃ю (Lv 02:12)·

7. и принесе жрътвѫ прьвородьнꙑхъ твоихъ (Lv 02:14)·

8. и помолить сѧ иѥрѣи о грѣсѣхъ твоихъ и оставѧть ти сѧ (Lv 04:26)·

9. и паⷦ҇· принесошѧ рече кнѧзи дарꙑ своꙗ прѧмо олътарю (≈ Nu 07:10)·

10. гл҃еть же иезекиль· вꙿси людие дадѧть начѧтъкъ старѣишинѣ (Ez 45:16)·

11. сего ради и товиꙗ гл҃аше· начатъкꙑ житъ моихъ   даꙗти чистительмъ въ олꙿтарь (≈ Tob 01:07)·

12. и инъ· не ꙗви сѧ гл҃ѧ прѣдъ гм҃ь тъщь (≈ Ex 23:15)·

13. си бо вꙿсѧ заповѣди ради даждь вꙑшнѫмѹ по дааниѭ его· и седьмерицеѭ въздаждь·

14. благомь окомь прослави б҃а· и не ѹмали начатъкъ рѫкѹ твоеѭ (Sir 35:07)·

15. въ вꙿсемь даании ѹтѣшаи лице твое· и веселиемь ос҃ти десѧтинѫ· зане приношение правьдьнаго мастить ѡл꙽тарь·

16. заповѣдохранитель же дв҃дъ· вънидѹ сѧтъ въ домъ   твои съ вꙿсесъжагаемꙑми· въздамь тебѣ обѣтꙑ моꙗ (Ps 65:13)· ѩже издрѣсте ѹстьнѣ мои (Ps 65:14)·

17. вꙿсесъжѧгаемꙑꙗ мождѧнꙑꙗ възнесѫ тебѣ съ кадиломь овьнꙑ· възнесѫ тебѣ волꙑ съ козьлꙑ (Ps 65:15)·

18. принесѣте г҃ю сн҃ви бж҃ии· принесѣте г҃ю с҃нꙑ овьнѧ (Ps 28:01)·

19. възьмѣте жрьтвꙑ и въходите въ дворꙑ его (Ps 95:08)·

20. и обѣщаите сѧ и въздадите г҃ю б҃ѹ нашемѹ (Ps 75:12)·

21. и пакы· вꙿси сѫщии окрс҃тъ его принесѫть дарꙑ (Ps 75:12)· сирѣчь приближаѭщии сѧ емь·

22.   и ап҃лъ рече· бꙑти ми слѹжителю і҃у х҃вѹ· въ ꙗзꙑцѣхъ ѥванг҃лиѭ бж҃иѭ· да бѫдеть приношение еже отъ ꙗзꙑкъ благоприꙗтно· и свщ҃но дх҃мь (R 15:16)·

23. вꙿси ѹбо чл҃ци· ꙗже рѣхомъ длъжьни есмъ начатъкꙑ и десѧтинꙑ приносити г҃ю б҃ѹ (cf. Lv 27:30–32)· и никтоже да не прѣдълагаеть ѹбожьства·

24. не обрѧщеть бо сѧ ѹбожаи· принесъшѧѩ д꙽вѣ лепꙿтѣ въдовицѧ· и болеѥ в꙽сѣхъ приꙗтъ и (cf. L 21:02–04)·

25. издрѧдꙿнѣе   же в꙽сѣхъ чрьноризьци· потрѣбни сѫть приносити б҃ѹ начатъкꙑ и десѧтинꙑ· не тъчьѭ видимꙑꙗ сьꙗ· сирѣчь отъ нихъже сами и инѣми строими сѫть· и отъ дѣла рѫчнаго· нъ и дх҃вьнꙑꙗ жрьтвꙑ· имъже и паче радѹеть сѧ б҃ъ· вꙿсесъжьзи сѧ самъ б҃ѹ вьсь· на трѣбищи исповѣданиꙗ сльзъ· еже сѫть волове съ козьлꙑ (Ps 65:15)·

26. чистоѭ молитвоѭ· ѥже есть кадило· при принеси емѹ грѫди:   мꙑшление хотѣньꙗ· и обѣ истесѣ цѣломѫдрье· главѫ съ ногама· водительнъ ѹмъ съ дѣаньи· въ жизнь водѧщьи пѫть

27. вꙿсѫ мꙑсль· в꙽се дѣание и движение· и видѣние възложи б҃ѹ· дх҃омь сътьренꙑмь и съмѣреномь·

28. аще тако пожьреши сѧ вьсь б҃ѹ· то очистѣеши сѧ отъ проказꙑ· нечистꙑхъ врѣдовъ· бѫдеши же ол꙽тарь и цр҃кꙑ ст҃аго дх҃а·

29. и ѹслꙑшиши отъ х҃а· иди покажи сѧ иѥрѣѹ·   и принеси даръ иже повелѣ тебѣ дх҃внѹмѹ· жидовинѹ моси въ съвѣдѣтельство· ѥже ѹлѹчи ѹсꙑнение оч҃е (Mt 08:04)·

30. ѥмѹже слава въ вѣкы вѣком АМИН

ΛΟΓΟΣ ΡΚ. Περὶ ἀπαρχῶν. HOMILIA CXX. De primitiis.

1. Περὶ τῶν ἀπαρχῶν, πᾶσι τρόποις κεχρεωστήκαμεν τὰ ἐκ τοῦ Θεοῦ τῷ Θεῷ προσφέρειν ἐκ τῶν ἰδίων καμάτων, καὶ ἐκ τῆς ἰσχύος, ἧς αὐτὸς ἐπιχορηγεῖ, καὶ ἐξ ὧν αὐτὸς προνοούμενος φροντίζει ἡμῶν, κατὰ τὴν Γραφήν·

2. Τίμα γάρ, φησὶ, τὸν Κύριον, ἐκ σῶν πόνων δικαίων, καὶ ἀπάρχου αὐτῷ ἐκ τῶν καρπῶν δικαιοσύνης, ἵνα ἐμπιμπλῶνται τὰ ταμιεῖά σου πλησμονὴν σίτου (Prov 03:09).

3. Καὶ ὁ νόμος, Οὐκ ὀφθήσῃ, λέγων, ἐνώπιόν μου κενός (Ex 23:15).

4. Τάς ἀπαρχὰς τῶν γεννημέτων σου οἴσεις εἰς οἶκον Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου (≈ Ex 23:19).

5. Καὶ· Μὴ ἀπείθει αὐτῷ· τὸ γὰρ ὄνομά σου ἐστὶν ἐπ᾽ αὐτῷ (≈ Ex 23:21).

6. Ἀπαρχὴν ἅλωνος καὶ ληνοῦ, οὐ καθυστερήσεις (≈ Ex 22:28). Δῶρον ἀπαρχῆς προσοίσεται αὐτὰ Κυρίῳ (Lv 02:12).

7. Και· Προσοίσεις θυσίαν τῶν προγεννημάτων σου (Lv 02:14)·

8. Καὶ· Ἐξιλάσεται ὁ ἱερεὺς περὶ τῆς ἁμαρτίας αὐτοῦ, καὶ ἀφεθήσεται αὐτῷ (Lv 04:26).

9. Καὶ αὖθις, Προςήνεγκαν, φησίν, οἱ ἄρχοντες τὰ δῶρα αὐτῶν ἀπέναντι τοῦ θυσιαστηρίου (≈ Nu 07:10)

10. Λέγει δὲ καὶ Ἰεζεκιήλ· Πᾶς ὁ λαὸς δώσει τὴν ἀπαρχὴν τῷ ἀφηγουμένῳ (Ez 45:16).

11. Διά τοῦτο καὶ ὁ Τωβίας ἔφασκεν· Τὰς ἀπαρχὰς τῶν γεννημάτων μου ἐδίδουν τοῖς ἱερεῦσι εἰς τὸ θυσίαστήριον (≈ Tob 01:07).

12. Καὶ ἄλλος· Μὴ ὀφθήσῃ ἐνώπιον Κυρίου κενός (≈ Ex 23:15).

13. Ταῦτα γὰρ πάντα χάριν ἐντολῆς δὸς Ὑψστῳ· καὶ κατὰ τὴν δόσιν αὐτοῦ, καὶ ἑπταπλατίονα ἀνταποδώσει σοι.

14. Ἐν ὀφθαλμῷ ἀγαθῷ δόξασον τὸν Θεόν· καὶ μὴ σμικρύνῃς ἀπαρχὴν χειρῶν σου (Sir 35:07).

15. Ἐν πάσῃ δότε: ἱλάρωσον τὸ πρόσωπόν του, ὅτι προσφορὰ δικαίου λιπαίνει θυσιαστήριον.

16. Ὁ δὲ ἐντολοφύλαξ Δαυΐδ, Εἰσελεύσομαι εἰς τὸν οἶκόν σου, φησὶ, ἐν ὁλοκαυτώματιν ἀποδώσω σοι τὰς εὐχάς μου (Ps 65:13), ἃς διέστειλεν τὰ χείλη μου (Ps 65:14).

17. Ὁλοκαυτώματα μεμυελω μένα ἀνοίσω σοι, μετὰ θυμιάματος καὶ κριῶν· ἀνοίπωσοι βόας μετά χειμάρρων (Ps 65:15).

18. Καὶ ἄλλος δὲ προτρεπτικῷ λόγῳ· Ἐνέγκατε τῷ Κυρίῳ, υἱοὶ Θεοῦ· ἐνέγκατε τῷ Κυρίῳ υἱοὺς κριῶν (Ps 28:01).

19. Ἄρατε θυσίας, καὶ εἰσπορεύεσθε εἰς τὰς αὐλὰς αὐτοῦ (Ps 95:08).

20. Καὶ· Εὔξασθε καὶ ἀπόδοτε Κυρίῳ· τῷ Θεῷ ἡμῶν (Ps 75:12).

21. Καὶ πάλιν, Πάντες οἱ κύκλῳ αὐτοῦ οἴσουσι δῶρα (Ps 75:12). τους ἐστιν οἱ ἐγγίζοντες αὐτῷ.

22. Καὶ ὁ ̓Απόστολός φησιν, Εἰς τὸ εἶναί με λειτουργὸν Ἰησοῦ Χριστοῦ, εἰς τὰ ἔθνη ἱερουργοῦντα τὸ Εὐαγγέλιον τοῦ Θεοῦ, ἵνα γένηται ἡ προσφορὰ τῶν ἐθνῶν εὐπρόσδεκτος, ἡγιασμένη ἐν Πνεύματι (R 15:16).

23. Πάντες μὲν οὖν οἱ ἄνθρωποι, ὡς ἔφην, χρεωστοῦμεν ἀπαρχὰς καὶ δεκάτας προσφέρειν τῷ Θεῷ (cf. Lv 27:30–32)· καὶ μηδεὶς προβαλέσθω τενίαν.

24. Οὐ γὰρ εὑρίσκεται πτωχότερος τῆς τὰ δύο λεπτά προσενεγκούσης χήρας, καὶ πλείω πάντων προσδεχθείσης (cf. L 21:02–04).

25. Ἐξαιρέτως δὲ, οἱ μοναχοὶ χρεῶσταί εἰσιν προσφέρειν τῷ Θεῷ ἀπαρχὰς, καὶ δεκάτας, οὐ μόνον τὰς φαινομένας ταύτας, τουτέστιν, ἐξ ὧν καὶ αὐτοὶ ἀπὸ ἄλλων οἰκονομοῦνται, καὶ ἐκ τοῦ ἔργου τῶν χειρῶν, ἀλλὰ πνευματικὰς θυσίας, αἷς καὶ μᾶλλον χαίρει ὁ Θεός· ὁλοκαύτωσον σεαυτὸν ὅλον τῷ Θεῷ, διὰβωμῶν ἐξομολογήσεως καὶ δακρύων, ὅπερ σημαίνει, Βόας μετὰ χειμάῤῥων (Ps 65:15).

26. Διὰ καθαρᾶς προσευχῆς, ὅπερ ἐστὶν τὸ θυμίαμα, προσένεγκαι αὐτῷ τὸ στηνθήνιον, τὸ θυμικὸν, καὶ τὸν λοβὸν τοῦ ἥπατος (Lv 03:04), τὸ ἐπιθυμητικὸν, καὶ τοὺς δύο νεφρούς (cf. Lv 03:04), τὴν σωρμοσύνην· κεφαλήν σὺν τοῖς ποσὶν, τὸν ἡγεμόνα νοῦν σὺν ταῖς πράξεσιν τῆς εἰς ζωὴν φερούσης ὁδοῦ.

27. Πiσαν ἔννοιαν, πᾶταν πρᾶξιν, καὶ κίνησιν, καὶ θεωρίαν ἀνάθου τῷ Θεῷ ἐν πνεύματι συντετριμμένῳ καὶ τε ταπεινωμένῳ (ср. Дан. 3:39)·

28. Ἐὰν οὕτως ὁλακαυτώσῃς σεαυτὸν τῷ Θεῷ, ἀποκαθαίρῃ μὲν τὰς λέπρας τῶν ἀκαθάρτων παθῶν, γίνῃ δὲ θυσιαστήριον καὶ ναὸς τοῦ ἁγίου Πνεύματος,

29. καὶ ἀκούεις, Ὕπαγε, σεαυτὸν δεῖξαν τῷ ἱερεῖ, τῷ Χριστῷ, καὶ προσένεγκον τὸ δῶρον, ὃ προσέταξέν σοι τῷ ἐν πνεύματι Ἰουδαίῳ ὁ Μωσής, εἰς μαρτύριον (Mt 08:04), ο ἧς ἔτυχες υἱοθεσίας.

30. Αὐτῷ ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας. ̓Αμήν.